Nieuws

Professionele afweging/klinische redenatie fysiotherapeut tijdens Coronacrisis

D.d. 25 maart 2020

Met ingang van 23 maart is het uitgangspunt dat de behandeling van alle patiënten in principe digitaal plaatsvindt. Dit uitgangspunt geldt voor patiënten die al in behandeling zijn en voor nieuwe patiënten.

De reden hiervan is dat er aanwijzingen zijn dat mensen ook besmettelijk kunnen zijn zonder dat zij enig symptoom van Corona vertonen (stille transmissie). Duidelijk is ook dat het virus enige tijd kan overleven buiten het menselijk lichaam. Op gladde oppervlakken langer dan op ruwe oppervlakken. De precieze overlevingsduur van het COVID-19 virus buiten het lichaam is nog niet bekend. De schattingen variëren van enkele tot een groot aantal uren.

Er kunnen zich situaties voordoen waarin ondanks bovenstaande risico’s bij hoge uitzondering face- to-face-behandeling noodzakelijk is. Onderstaand stroomschema met toelichting is bedoeld om je te ondersteunen in het maken van de juiste professionele afwegingen.

1

Toelichting bij het schema:

1.

2.

Verricht telefonische/online triage voor alle nieuwe en lopende patiënten. Bepaal of behandeling ‘op afstand’ (telefonisch of online) mogelijk is (bij nieuwe patiënten enkel als er een indicatie is voor fysiotherapie). Als dat:

1. mogelijk is, dan wordt de behandeling ‘op afstand’ gestart.
2. NIET mogelijk is, ga dan naar stap 2.

Als behandeling ‘op afstand’ niet mogelijk is: bepaal de noodzaak voor het direct starten van fysiotherapeutische zorg. De noodzaak wordt bepaald door te screenen op het mogelijk risico op irreversibele achteruitgang bij uitblijven van behandeling. Deze triage leidt tot:

1. Geen noodzaak om zorg direct te starten. Aangezien de behandeling niet ‘op afstand’ kan en het niet noodzakelijk is de zorg direct te starten wordt de behandeling uitgesteld.
2. Wel noodzaak om zorg direct te starten. Ga door naar stap 3.

Als het noodzakelijk is fysiotherapie direct te starten: verricht triage Coronarisico op basis van de symptomenlijst RIVM ((neus)verkoudheid, hoesten, kuchen of niezen, loopneus, keelpijn, verhoging (= tot 38 graden) of koorts, kortademigheid, hoofdpijn, branderige ogen, moeheid, je ziek voelen en/of diarree) en betrek tevens de regionale afspraken hierin, dit kan verschillen per regio. Deze triage leidt tot:

1. Geen verhoogd risico, ga door naar stap 4.
2. Wel een verhoogd risico, ga door naar stap 5.

Geen verhoogd risico: dan wordt het volgende beleid gehanteerd:

1. Wanneer 1.5 meter afstand gehanteerd kan worden is de behandeling mogelijk.
2. Wanneer GEEN 1.5 meter afstand gehouden kan worden, is de behandeling enkel

   mogelijk wanneer er gebruik wordt gemaakt van Persoonlijke Beschermingsmiddelen, zoals: masker, bril, handschoenen, schort.

Wel een verhoogd risico: dan wordt het volgende beleid gehanteerd. Het is zeer onwaarschijnlijk dat een face-to-face behandeling gestart kan worden. Overweeg daarom nogmaals of een ‘op afstand’ behandeling mogelijk is. Mocht een face-to-face-behandeling toch echt geïndiceerd zijn, dan is hieronder geschetst welke voorzorgsmaatregelen je dient te nemen:

1. Bepaal of er een locatie is waar de behandeling veilig gegeven kan worden. Er mag geen risico zijn op contact met andere patiënten. De behandelruimte moet na behandeling op de juiste manier schoon gemaakt worden.
2. Indien mogelijk 1,5 meter afstand houden, geen fysiek contact, masker, handschoenen, schort gebruiken.
3. Indien 1,5 meter afstand niet mogelijk is en fysiek contact noodzakelijk is: masker, bril, handschoenen, overall gebruiken.
4. Het is belangrijk de persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste manier te gebruiken.
5. Na gebruik dienen de Persoonlijke Beschermingsmiddelen op de juiste manier afgevoerd te worden.

3.

4.

5.

Ten algemene gelden de volgende punten:
• In situaties waar geen verhoogd risico op Corona bestaat en besloten wordt een behandeling te

starten de moeten strikte hygiënemaatregelen worden opgevolgd (ook door patiënt). Deze zijn: o Was je handen regelmatig
o Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog
o Gebruik papieren zakdoekjes

2

o Geen handen schudden
o Draaghandschoenen
o Blijf thuis als je symptomen van Corona hebt

Bij ontbreken van de benodigde beschermingsmiddelen kun je geen behandeling geven.

3

23 maart 2020

Professioneel handelen
Klinische redenatie fysiotherapeut tijdens Coronacrisis

Met dit document geven we praktijken en fysiotherapeuten richting bij het nemen van besluiten over het leveren van fysiotherapeutische zorg. Op basis van de adviezen en informatie van het RIVM op dit moment hebben we onderstaand stroomschema opgesteld.

ADVIES

De fysiotherapeut beoordeelt telefonisch of online de fysiotherapeutische hulpvraag. We adviseren dit voor zowel voor de huidige patiënten als voor alle nieuwe patiënten (ook DTF).
De fysiotherapeut screent tijdens dit contact op:

• Nut behandeling
• Noodzaak behandeling
• Risico restschade voor functioneren bij niet behandelen

  De fysiotherapeut concludeert na de triage dat:

  1. Uitstel mogelijk is

     Behandel niet. Een goed alternatief is telefonische of online begeleiding

  2. Uitstel niet mogelijk
     Uitstellen van de behandeling is niet mogelijk in verband met irreversibele achteruitgang van functioneren

1. Wat als UITSTEL FYSIOTHERAPIE NIET MOGELIJK is:
Verricht tevens telefonisch triage coronarisico op basis van symptomenlijst RIVM gevolgd door overleg met verwijzer, en betrek tevens de regionale afspraken hierin dit kan verschillen. Overleg met verwijzer wat moet leiden tot:
Of de voorkeursoptie: interventie op afstand via digitale middelen

a. Of bij (verdenking) besmetting en na afweging van risico’s en behandelopties tot de keuze van face-to-face behandeling.

Optie b wordt daarom nadrukkelijk besproken met verwijzer/huisarts met de onderwerpen:

1. Waar kan behandeld worden: Op afstand (voorkeursoptie), thuis, op praktijk of op

   speciale locatie (ingericht voor coronagevallen) behandelen zoals huisartsen nu doen

2. Maak afspraken over inzetten gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen (omvang en

   wijze van gebruik, afvoer en schoonmaak) volgens PBM buiten ziekenhuis, gebruik

   huisarts daarbij altijd als adviseur. Zij zijn ervaren.

3. Zijn benodigde middelen ook beschikbaar? Zo nee GEEN face-to-face behandeling.

   Kies dan voor digitale middelen.

4. Is face-to-face uiteindelijk wel nodig, overweeg de noodzaak voor hands-off hands-on

   werken om 1,5 meter regel zoveel mogelijk te kunnen respecteren.

1

Algemeen: onderhoud wel telefonisch/email contact met je patiëntenbestand voor het professioneel volgen van de klachten. Leg contacten vast in dossier.

Algemeen: Houd rekening ermee dat er ook zorgverleners en andere cruciale beroepen hulpvragen zouden kunnen hebben. Doorloop daarvoor ook dit schema.

Het KNGF respecteert dat persoonlijke afwegingen kunnen leiden tot het niet continueren van de praktijkvoering.

Bijlage in dit document: stroomschema

2

3

Professioneel handelen fysiotherapeut tijdens Coronacrisis

In de afgelopen dagen heeft het KNGF veel vragen gekregen over wel of niet doorgaan met het leveren van fysiotherapeutische zorg. En daarmee over het openhouden of sluiten van praktijken. Met dit document geven we praktijken en fysiotherapeuten richting bij het nemen van besluiten over dit dilemma. Op basis van de adviezen en informatie van de RIVM op dit moment hebben we onderstaand stroomschema opgesteld. Eveneens op grond van deze informatie is er (nog) geen reden om praktijken volledig te sluiten. Maar dit standpunt is afhankelijk van de ontwikkelingen die momenteel heel snel gaan. De overheid kan op enig moment besluiten tot een lockdown.

In de adviezen van het RIVM wordt ook gesproken over afstand houden van 1,5 meter. Dit betreft met name de situatie in de openbare ruimte waarbij het onbekend is, of andere aanwezigen besmet zijn of niet. Onderstaand schema kan helpen om te bepalen of dit advies van toepassing is of niet.

Dit schema is bedoeld als hulpmiddel voor praktijken/fysiotherapeuten om verantwoorde keuzes te maken. De situatie verandert per dag en kan aanleiding zijn tot verandering en/of aanpassing van dit stroomschema.
Naast dit schema zullen Beroepsinhoudelijke Verenigingen eventueel aanvullende adviezen publiceren voor hun specifieke doelgroepen. Die kun je nadrukkelijk zien als aanvullend op dit schema.

Het KNGF is verder van mening dat praktijken en fysiotherapeuten daarnaast hun eigen professionele afwegingen moeten blijven maken gebaseerd op hun eigen omstandigheden en persoonlijke afwegingen, waarbij het leveren van doelmatige en verantwoorde zorg leidend is. En verantwoord heeft in dit geval betrekking op zowel onze patiënten als u als zorgverlener.

In dit schema onderscheiden we:

1. nieuwe aanmeldingen
2. patiënten die in behandeling zijn

1. Nieuwe aanmeldingen

Bij nieuwe aanmeldingen vindt een telefonische triage plaats op basis van informatie en criteria van de RIVM.

De triage leidt tot de volgende indeling:
1. patiënt behoort tot de groep kwetsbare mensen zoals gedefinieerd door de RIVM.

1

2. patiënt heeft één van de onderstaande verschijnselen:
   1. (neus)verkoudheid
   2. hoesten, kuchen of niezen
   3. loopneus
   4. keelpijn
   5. verhoging (= tot 38 graden) of koorts
   6. kortademigheid
   7. hoofdpijn
   8. branderige ogen
   9. moeheid
   10. je ziek voelen
   11. diarree
3. patiënt behoort niet tot de kwetsbare groep én heeft géén van bovengenoemde verschijnselen.Deze patiënten kunnen in principe behandeld worden zoals gebruikelijk. Je kunt overwegen gebruik te maken van persoonlijke beschermingsmiddelen. Je kunt ook voor digitale behandeling kiezen.

Benadering patiënten uit categorie 1 en 2

1. a)  uitstel van behandeling waar mogelijk
2. b)  wanneer uitstel niet mogelijk is -> handelen alsof Corona besmetting aanwezig c.q.vastgesteld is.
   De voorkeursoptie voor behandeling van deze patiënten is een interventie op afstand via digitale middelen.

   Wanneer een face to face-behandeling echt noodzakelijk is, neemt de therapeut de voorschriften in acht van de RIVM voor contact met Corona patiënten. De therapeut kan daarbij gebruik maken van de protocollen die huisartsen en de thuiszorg gebruiken. Deze zullen wij zo snel mogelijk publiceren. De therapeut gebruikt in elk geval een mondkapje, handschoenen, spatbril en een overschort. De behandelaar moet zich op de hoogte stellen van het juiste omgaan met besmette hulpmiddelen.

   Deze patiënten dienen daarnaast op een aparte locatie behandeld te worden om besmettingsgevaar te voorkomen, conform de organisatie bij huisartsen. Dit betekent dat de eventuele fysiotherapeutische behandeling van deze patiënten geconcentreerd moet worden op één plaats. Dit kan niet in elke praktijk. Praktijken zouden kunnen proberen dit in onderlinge afstemming te regelen.

   Alternatief voor behandeling in een praktijkruimte is behandeling aan huis met de voorzorgsmaatregelen die we hierboven beschreven hebben.

2

2. Patiënten die al in behandeling zijn

Stuur dagelijks vanuit de praktijk een mail of sms naar alle patiënten die voor de volgende dag in de agenda staan. Daarin het nadrukkelijke verzoek niet te komen (en hun afspraak af te zeggen) wanneer zij één van de door de RIVM genoemde kenmerken vertonen:

1. (neus)verkoudheid
2. hoesten, kuchen of niezen
3. loopneus
4. keelpijn
5. verhoging (= tot 38 graden) of koorts
6. kortademigheid
7. hoofdpijn
8. branderige ogen
9. moeheid
10. je ziek voelen
11. diarree

(Voorbeeldtekst van een collega:

Op advies van het RIVM verzoeken wij u bij neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts thuis te blijven en uw afspraak te annuleren. Dit mede omdat wij ook een kwetsbare patiëntenpopulatie hebben die in onze praktijk behandeld wordt)

Verdere afwegingen zoals beschreven bij nieuwe aanmeldingen categorie 1.3.

Het schema is bedoeld als hulpmiddel. Er kunnen altijd redenen zijn om van het schema af te wijken. Er kunnen ook overwegingen zijn om een praktijk helemaal te sluiten. Veiligheid van patiënt en therapeut is leidend. Bij afwezigheid van adequate hulpmiddelen kan een therapeut niet behandelen.

Praktijken zouden kunnen overwegen digitaal bereikbaar te blijven wanneer fysiek contact niet mogelijk is.

Het blijft in laatste instantie een persoonlijke en professionele afweging van jou als hulpverlener welke risico’s je acceptabel acht.

3